«Η ναυτιλία, ένας κλάδος που θέλει να πρωτοπορεί, πρέπει να έχει στο επίκεντρο τα κριτήρια ESG» ήταν το βασικό μήνυμα του πρώτου πάνελ του συνεδρίου με  συνομιλητές την Μαρία Χατζηωάννου, ESG Executive, Alassia NewShips Management και Μέλος ΔΣ HELMEPA, τον Κωνσταντίνο Νανόπουλο, Deputy CFO, Starbulk & Co-CFO,  Product Shipping & Trading, τον Γιώργο Πλευράκη, CEO, Hellenic Environmental Center (HEC) και τη Μυλαίδη Στούμπου, Sr Regional Director, Partner Development, ISVs, Digital Natives & Scale Ups, CEMA Region, Microsoft, συντονίστρια την Έφη Μπόνη, Marketing & Communication Manager της ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗΣ, ενώ τα βασικά ευρήματα της συζήτησης συνοψίζονται ως εξής:

• Ανάγκη σύνδεσης κριτηρίων ESG με τη βιώσιμη ανάπτυξη.
• Ανάγκη καλλιέργειας μιας κουλτούρας ουσιαστικής εκμάθησης των κριτηρίων ESG
• Υστέρηση της ναυτιλίας σε επίπεδο υιοθέτησης προτύπων ESG ― 40% στη ναυτιλία έναντι 80% των άλλων επενδυτών στην Ευρώπ.
• «Πράσινη» μετάβαση, μέσα από την αρχική αξιοποίηση φθηνών και άμεσα προσβάσιμων τεχνολογικών λύσεων.

Στον εισαγωγικό χαιρετισμό της η Πρόεδρος της HELMEPA και CEO της Diana Shipping, Σεμίραμις Παληού, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία μεταξύ των ναυτιλιακών φορέων για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξη στην εποχή των μεγάλων αλλαγών, ενώ παρουσιάστηκε το έργο καθαρισμού της παραλίας του ΠΙΚΠΑ Βούλας ως μελέτη περίπτωσης σε επίπεδο συνέργειας και κυκλικής οικονομίας.

Στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ναυτιλία μικρών αποστάσεων (short sea shipping) εστίασε το δεύτερο πάνελ με συνομιλητές τον Χαράλαμπο Σημαντώνη, Πρόεδρο, Ένωση Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων, τον Σήφη Ι. Βαρδινογιάννη, Εκτελεστικό Διευθυντή,  ΣΕΚΑΒΙΝ Α.Ε., τον Γιώργο Ξηραδάκη, Ιδρυτή-ΔΣ, XRTC Business Consultants και Πρόεδρο, Ένωση Τραπεζικών & Χρηματοοικονομικών Στελεχών Ελληνικής Ναυτιλίας, την Κάρολα Γιαννούλη, Γενική Διευθύντρια & Μέλος ΔΣ, Oceanking Technical & Trading ΑΕ, τον Στράτο Τσαλαμανιό, Συνδιευθύνοντα Σύμβουλο, Mylaki Shipping Agency Ltd and Seaven Tanker & Dry Management Inc, συντονιστή τον Καθ. Στράτο Παπαδημητρίου, Αν. Πρόεδρο, Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών και Διευθυντή Εργαστηρίου Οικονομικής των Μεταφορών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, ενώ τα βασικά ευρήματα της συζήτησης συνοψίζονται ως εξής:

Η μεγάλη παγκόσμια πρόκληση για τον κλάδο της ναυτιλίας μικρών αποστάσεων είναι η «πράσινη» μετάβαση και η εφαρμογή των εναλλακτικών καυσίμων. Ενώ, σε εγχώριο επίπεδο, οι προκλήσεις κινούνται γύρω από δύο άξονες:
α) τα πλοία έχουν υψηλό κόστος και δεν είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμα, β) το νομοθετικό πλαίσιο του short sea, με ισχύοντες νόμους από τη δεκαετία του ‘50, παρουσιάζει συγκεκριμένα σε προβλήματα με τους πλοηγούς.

• Ο στόλος είναι αρκετά μεγάλος σε ηλικία και παράλληλα υφίσταται ένα χαμηλό βιβλίο παραγγελιών.
• Η ναυτιλία μικρών αποστάσεων είναι ο βασικός χρήστης των λιμένων, οπότε και θα πρέπει να σχεδιαστεί το επόμενο βήμα της με κυρίαρχο το πρόβλημα της επιλογής καυσίμου.
• Ανάγκη ενίσχυσης του επενδυτικού χώρου και κινητοποίηση χρηματοδοτικών οργανισμών, μεταξύ των οποίων και οι ελληνικές τράπεζες.
• Αξιοποίηση υφιστάμενων τεχνολογικών λύσεων που μπορούν να οδηγήσουν σε εξοικονόμηση ενέργειας από 2% έως 20%.

Η χρηματοδότηση και η διαχείριση κινδύνων απέναντι σε ένα ακόμα ασταθές περιβάλλον λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων ήταν στο επίκεντρο του τρίτου πάνελ με συνομιλητές τον Γιώργο Τεριακίδη, Area Manager East Mediterranean & Black Sea, DNV – Maritime, τον Κώστα Ρόκκο, Διευθύνοντα Σύμβουλο & Πρόεδρο, ΤST International SA., τον Θεοφάνη Μουστακάτο, Επικεφαλής Διεύθυνσης Ναυτιλιακών Εργασιών, Εθνική Τράπεζα, τον Νίκο Δασκαλάκη, Managing Director, Alpha Shipping Advisors, συντονιστή τον Γιώργο Αλεξανδράτο, Αντιπρόεδρο, Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος και Πρόεδρο της Ναυτιλιακής Λέσχης Πειραιά, ενώ τα βασικά ευρήματα της συζήτησης συνοψίζονται ως εξής:

• Δεν υπάρχει καθαρή απάντηση στο ερώτημα «τι είδους πλοίου να χτίσουμε;», καθώς όλες οι μελέτες δείχνουν ότι οδηγούμαστε σε ένα μέλλον που θα υπάρχουν πολλά διαφορετικά καύσιμα και είναι πολύ πιθανόν πάρα πολλά πλοία να χρησιμοποιούν πολλαπλά  καύσιμα σε διαφορετικές περιπτώσεις και περιοχές.
• Ο μεγαλύτερος «φόβος» για τη ναυτιλία είναι πιθανές κυρώσεις στην Κίνα από τις ΗΠΑ και δυσχέρεια των πλοιοκτητών να δημιουργήσουν κεφάλαια λόγω της ανόδου των επιτοκίων.
• Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, σε επίπεδο τραπεζικής χρηματοδότησης οι ελληνικές τράπεζες στήριζαν, στηρίζουν και θα παραμείνουν στο πλευρό των εφοπλιστών, αλλά πρέπει επίσης και οι εφοπλιστές αντίστοιχα να στηρίξουν τις ελληνικές τράπεζες. Ενώ σε επίπεδο εναλλακτικών πηγών, η ασιατική χρηματοδότηση συνέχισε με πολύ μεγάλα νούμερα, πολύ μεγάλη διάθεση, ακόμα και στην περίοδο της πανδημίας που η Κίνα ήταν κλειστή, ενώ συνολικά από το 2016 οι ασιατικές τράπεζες συνέβαλαν περίπου με 12 δισεκατομμύρια δολάρια και από τότε μέχρι σήμερα μιλάμε με περισσότερα από 105 δισεκατομμύρια.

Η ανάγκη εκστρατείας ενημέρωσης για το ανθρώπινο δυναμικό στη ναυτιλία και για τις προτεραιότητες εκπαίδευσής τους το  επόμενο διάστημα ενόψει των νέων τεχνολογιών επισημάνθηκε στο επόμενο πάνελ του συνεδρίου με συνομιλητές την Αμαλία Μήλιου-Θεοχαράκη, Deputy Managing Director, TEO Shipping Corporation Greece, τον Θεόφιλο Κ. Ξενακούδη, Chief Commercial Officer, International Registries, Inc. (IRI), την Έλπη Πετράκη, Operations & Chartering Manager, ENEA Management Inc., Β’ Αντιπρόεδρο, Ένωση Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων και Πρόεδρο WISTA International, τον Cpt Ανδρέα Βουρέκα, Crew Manager, Carras (Hellas) SA και συντονίστρια την Δρ. Ασπασία Πάστρα, Associate Research Officer, Maritime Policy & Ocean Governance, World Maritime University, ενώ τα βασικά ευρήματα της συζήτησης συνοψίζονται ως εξής:

• Η ναυτιλιακή βιομηχανία επικεντρώνεται στα επίκαιρα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και της απανθρακοποίησης, ενώ το ζήτημα του ανθρώπινου δυναμικού έρχεται σε δεύτερη μοίρα και, σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά της Bimco, το 2026 θα σημειωθεί έλλειμμα ναυτικών που θα αγγίζει τις 89.000 και για τούτο κάθε πλοιοκτήτρια εταιρεία πρέπει να διασφαλίσει ένα pool ανθρώπων στους οποίους θα εμπιστεύεται τη διαχείριση της περιουσίας της. 
• Είναι πολύ σημαντικός παράγοντας η ποικιλία στα πληρώματα με διαφορετικές κουλτούρες και το κατάλληλο leadership.
• Η προσέλκυση του ανθρώπινου δυναμικού γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη παγκοσμίως, όχι μόνο στην Ελλάδα, και οι ναυτιλιακές εταιρείες πρέπει να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν με συνέπεια εκστρατείες ενημέρωσης για προσέλκυση και διακράτηση αξιόλογου δυναμικού με ενιαίο πλαίσιο εκπαίδευσης για τους ναυτικούς αλλά και πλήρη ενημέρωση για τις προοπτικές επιλογής του συγκεκριμένου επαγγέλματος.

Η πίστη για τη διατήρηση της εγχώριας ναυτιλίας στην κορυφή παγκοσμίως και η ανάγκη εξεύρεσης Ελλήνων ναυτικών απασχόλησαν, μεταξύ άλλων, το τέταρτο πάνελ του συνεδρίου με συμμετέχοντες σε μια καθ’ ομολογία συναρπαστική συζήτηση τον Χάρη Βαφειά, CEO, Stealthgas Inc & Imperial Petroleum Inc., τον Πάνο Λασκαρίδη, Διευθύνοντα Σύμβουλο, Laskaridis Shipping Company Ltd. and Lavinia Corporation, τον Πέτρο Παππά, CEO, Star Bulk Carriers και συντονιστή τον Αντώνη Τσιμπλάκη, Δημοσιογράφο της ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗΣ, ενώ τα βασικά ευρήματα της συζήτησης συνοψίζονται ως εξής:

• Η ταχύτατη αύξηση του κινεζικού στόλου δε απειλεί την ελληνική «πρωτιά» καθώς οι Έλληνες έχουν δείξει ότι είναι προσαρμοστικοί και ευέλικτοι και κοντράρονται στα ίσα με άλλους πλοιοκτήτες, οι Κινέζοι πλοιοκτήτες, παρότι έχουν τεράστια μέσα υποστήριξης, δεν έχουν τη θάλασσα στο DNA τους ούτε τις γνώσεις διαχείρισης των Ελλήνων, ενώ παράλληλα υπάρχουν γεωπολιτικά χαρακτηριστικά που θα περιορίσουν την διαφαινόμενη κινεζική πρωτοκαθεδρία και έτσι στο τέλος, παρά τα προβλήματα, η Ελλάδα θα διατηρήσει την πρωτιά. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει «εφησυχασμό».
• Το εγχώριο νηολόγιο πνέει τα λοίσθια και παρά ταύτα ούτε ο εφοπλισμός, ούτε η Πολιτεία αναλαμβάνουν δράση για να αντιστρέψουν την κατάσταση.
• Ο νέος δεν επιθυμεί να γυρίσει στη θάλασσα και ο ναυτιλιακός κλάδος θα δει μπροστά του το πρόβλημα τα επόμενα χρόνια, καθώς δεν θα έχει προσωπικό να στελεχώσει τα πλοία και τα ναυτιλιακά γραφεία.
• Όσον αφορά την ευρωπαϊκή οδηγία που ζητά ένα ποσοστό ευρωπαϊκών σημαιών ανά στόλο, ενδέχεται ορισμένοι στόλοι να πρέπει να κάνουν ορισμένες προσαρμογές, δηλαδή να βάλουν ορισμένα πλοία, όχι όμως πολλά, κάτω από κάποια ευρωπαϊκή σημαία.

Η σημασία του εγχώριου ναυτιλιακού cluster απασχόλησε το έκτο πάνελ του συνεδρίου, καθώς η ναυτιλία περιλαμβάνει ένα μεγάλο τομέα δραστηριοτήτων που παράγουν προϊόντα σε ένα αρκετά ανταγωνιστικό περιβάλλον, με συνομιλητές τον Κώστα Κόντε, Managing Director, V.Ships Greece Ltd., τον Roine Ahlquist, CEO, Barber Ship Management, τον Paolo Moretti, CEO, RINA Services, την Δωροθέα Ιωάννου, Chief Executive Officer, The American P&I Club, τον Γιάννη Κοτζιά, Founder, Xclusiv Shipbrokers και Πρόεδρο της Ένωσης Ναυλομεσιτών και συντονιστή τον Γιώργο Ξηραδάκη, Ιδρυτή-ΔΣ, XRTC Business Consultants και Πρόεδρο, Ένωση Τραπεζικών & Χρηματοοικονομικών Στελεχών Ελληνικής Ναυτιλίας, ενώ τα βασικά ευρήματα της συζήτησης συνοψίζονται ως εξής:

• Η Ελλάδα έχει μια μεγάλη ευκαιρία μπροστά της να ηγηθεί όχι μόνο στη διεθνή κοινότητα, αλλά να είναι και το success case στη ναυτιλία, σημειώνοντας παράλληλα μεγάλες επιδόσεις στη ναυτιλία μικρών αποστάσεων επίσης.
• Στην Ελλάδα υπάρχει το «ταλέντο» και οι πλοιοδιαχειρίστριες εταιρείες όπως και οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών ενισχύουν τα γραφεία τους στην Ελλάδα, καθώς πραγματικά πιστεύουν ότι το cluster μπορεί να δώσει πολλά.

Η εφοδιαστική αλυσίδα έχει δυσκολέψει, ανεβαίνει το κόστος, ειδικά σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό και για να καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα, απαιτείται ένα σταθερό διεθνές ναυτιλιακό cluster το οποίο θα ενισχύεται παγκοσμίως σε όλα τα ναυτιλιακά κέντρα, όπως η Ελλάδα, η Γερμανία, η Σιγκαπούρη, το Λονδίνο.

«Ειδήσεις» γύρω από το υδρογόνο και τον κύκλο ζωής των πλοίων έβγαλε το  τελευταίο πάνελ του συνεδρίου με συνομιλητές τον Πάνο Ζαχαριάδη, Technical Director, Atlantic Bulk Carriers, τον Dr. Tafsir Matin Johansson, Assistant Professor (Research/Ocean Sustainability, Governance & Management), World Maritime University, την Δέσποινα Παναγιώτου-Θεοδοσίου, Συνδιευθύνουσα Σύμβουλο, TOTOTHEO MARITIME και Πρόεδρο στην Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, τον Πάνο Κουρκουντή, Τεχνικό Διευθυντή, Sea Traders SA και Πρόεδρο, Ένωση Τεχνικών Διευθυντών Ναυτιλίας (MAR.TEC.MA), τον Γιώργο Ανδρεάδη, Marine Chief Executive Greece, Bureau Veritas, τον Γιώργο Σουραβλά, CEO & Founder Load Line Marine και συντονιστή τον Νίκο Κακαλή, Global Bulk Carrier Segment Director, Lloyd’s Register, ενώ τα βασικά ευρήματα της συζήτησης συνοψίζονται ως εξής:

• Αναμένεται μείωση του κύκλου ζωής των πλοίων μέσα σε όλο αυτό το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για το περιβάλλον καθώς σταδιακά το κόστος φόρων και συμμόρφωσης σε κανονισμούς θα υπαγορεύει την αγορά νέου πλοίου παρά τη συντήρηση παλαιότερου.
• Δυστυχώς το υδρογόνο είναι δραστικότατο αέριο του θερμοκηπίου και αυτό σημαίνει ότι έχει το ίδιο πρόβλημα που έχει το φυσικό αέριο όταν διαρρέει άκαυστο στην ατμόσφαιρα, ενώ τη θερμαίνει 86 φορές περισσότερο από ό,τι το διοξείδιο του άνθρακα.
• Η διαχείριση του καυσίμου έχει τεράστια σημασία και πρέπει να ενσωματώσουμε αυτόματα και ρομποτικά συστήματα προκειμένου να γνωρίζουμε ακριβώς τι συμβαίνει εν πλω», ενώ με τις τεχνολογικές εφαρμογές μπορούμε να έχουμε έξυπνη διαχείριση του φορτίου αλλά και αισθητήρες που επιτρέπουν την παρακολούθηση των εκπομπών αερίων.
• Επίσης, μια τεχνολογία για να είναι εφαρμόσιμη θα πρέπει να μπορεί να είναι ασφαλής για τους ανθρώπους στο πλοίο και το περιβάλλον αλλά και τεχνοοικονομικά βιώσιμη.